Overlast tast het woonplezier en veiligheidsgevoel van bewoners direct aan. Of het nu gaat om hoardergedrag, geluidsoverlast, vervuiling of intimidatie: gemeenten hebben verschillende middelen om dit soort gedrag aan te pakken. Daarbij spelen gedragsaanwijzingen, gebiedsverboden en cameratoezicht een belangrijke rol. In dit thema lees je welke juridische instrumenten beschikbaar zijn om overlast te beperken en de leefomgeving veiliger en prettiger te maken.
Er zijn verschillende soorten overlast die door de gebieden worden aangepakt. Zoals:
Woonoverlast / burenoverlast;
Jeugd(groepen);
Drugs en alcohol;
Verwarde personen / personen met onbegrepen gedrag;
Wapenincidenten.
Hiervoor zijn de volgende instrumenten beschikbaar.
Over de wet
Een burgemeester kan gedragsaanwijzingen geven aan overlastgevers in zowel huur- als koopwoningen en aan verhuurders van woningen. De burgemeester is bevoegd tot het opleggen van een last onder bestuursdwang bij overtreding van de gedragsaanwijzing. Dit kan ook een tijdelijk huisverbod zijn.
Bevoegd orgaan of persoon: burgemeester.
Ondersteuning
Bij deze wet zijn de volgende materialen ter ondersteuning beschikbaar:
De gemeenteraad heeft de bevoegdheid om de burgemeester bevoegd te maken tot het aanwijzen van veiligheidsrisicogebieden bij (dreigende) verstoring van de openbare orde door de aanwezigheid van wapens. Een veiligheidsrisicogebied zorgt ervoor dat preventief gefouilleerd kan worden. De inzet wordt overlegd in de driehoek en hoewel de burgemeester zelf kan beslissen, moet de Officier van Justitie (OvJ) vervolgens bevel geven aan de politie tot preventief fouilleren.
Voor het aanwijzen van een veiligheidsrisicogebied zijn een feitelijke onderbouwing, en toetsing aan de proportionaliteit en subsidiariteit nodig.
Bevoegd orgaan of persoon: burgemeester (via APV). Lees meer over het veiligheidsrisicogebied op de website van het NGB.
Wanneer het aanwijzen van een veiligheidsrisicogebied niet is opgenomen in de APV heeft de burgemeester de bevoegdheid om zonder vooraf gekregen toestemming van de raad in een onvoorzienbaar spoedeisend geval een gebied aanwijzen waarbinnen opsporingsambtenaren op bevel van justitie mogen fouilleren.
Bevoegd orgaan of persoon: burgemeester
Alleen in veiligheidsrisicogebied (zie hierboven). Lees meer over preventief fouilleren op de website van het NGB.
Bevoegd orgaan: OM.
De gemeenteraad kan de burgemeester de bevoegdheid toekennen om camera’s in te zetten in het belang van de handhaving van de openbare orde en veiligheid. De burgemeester besluit óf en zo ja in welk gebied camera’s worden ingezet en voor welke duur de gebiedsaanwijzing geldt. Het plaatsen van camera’s mag niet langer dan noodzakelijk is in het belang van de openbare ordehandhaving
Bevoegd orgaan: burgemeester (via APV). Lees meer over cameratoezicht op de website van het NGB.
De burgemeester kan gerichte bevelen geven ter bestrijding van voetbalvandalisme, ernstige overlast of ernstig belastend gedrag jegens personen of goederen. Het bevel bestaat uit een gebieds- of verblijfsverbod, een groepsverbod of een meldplicht. Dit bevel kan alleen worden gegeven aan een persoon die één keer ernstig de openbare orde heeft verstoord of minstens twee keer individueel of in groepsverband de openbare orde heeft verstoord of daarbij een leidende rol heeft gehad en er vrees is voor verdere verstoring. Het artikel wordt met name gebruikt bij de aanpak van voetbalhooliganisme.
De burgemeester heeft de bevoegdheid om aan personen die het gezag uitoefenen aan kinderen jonger dan 12 jaar die kinderen te begeleiden in de openbare ruimte. Het gaat daarbij om minderjarigen die minstens twee keer in groepsverband de openbare orde hebben verstoord en er ernstige vrees is voor verdere verstoring
Het weigeren van woningzoekenden (en gezinsleden vanaf 16 jaar) met overlastgevende en criminele gedragingen. In vergunningsverlening (voor verhuurders) kan ook een gedragsaanwijzing (voor huurders) worden opgelegd. Een huisvestingsverordening is nodig om maatregelen en aangewezen gebieden vast te leggen.
