Opgave 5: Ondermijnende bedrijvigheid en verstoringen van de openbare orde

Over de wet

De Wet Bibob staat voor 'Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur'. De wet geeft overheidsinstanties zoals gemeenten de mogelijkheid om de achtergrond te screenen van bedrijven en personen met wie zij zaken doen. Dreigt er een ernstig gevaar dat een vergunning wordt misbruikt? Dan kan de bevoegde overheidsinstantie de aanvraag weigeren, de afgegeven vergunning intrekken of voorwaarden verbinden aan de vergunning. De integriteit van de overheid wordt zo beschermd doordat wordt voorkomen dat de overheid criminele activiteiten faciliteert. Zo wordt de concurrentiepositie van bonafide ondernemers beschermd. 

De toepassing van de Wet Bibob is afhankelijk van formele wetgeving (zoals de Alcoholwet), maar gemeentelijke vergunningen (op grond van een APV) vallen ook onder het bereik van de Wet Bibob.

In de APV kun kan een gemeente je opnemen welke bedrijven/branches of welke vorm van bedrijfsmatige exploitatie vergunningsplichtig zijnis. Dit gebeurt via een exploitatievergunningplicht.  

In het eigen Bibob-beleid kan een gemeente daarnaast opnemen in welke gevallen het de Wet Bibob inzet.  

Lees meer over de wet Bibob in de factsheet van Justis.

Ondersteuning en voorbeelden uit de praktijk

Over deze wet zijn de volgende materialen beschikbaar ter ondersteuning:

• Documenten Bibob (justis.nl) 
• Factsheet van de Wet Bibob
• Factsheet: de inwerkingtreding van de Omgevingswet en de gevolgen voor de toepassing van de Wet Bibob
• Veelgestelde vragen over de Wet Bibob en vastgoedtransacties - Landelijk Bureau Bibob - November 2022

De Wet Bibob kan ook worden ingezet bij vastgoedtransacties die de overheid aangaat met een persoon of een bedrijf.  

Vastgoedtransacties zijn civielrechtelijke overeenkomsten. Hierbinnen worden gemeenten in de Wet Bibob aangemerkt als een rechtspersoon met een overheidstaak. Er zijn verschillende typen vastgoedtransacties waarop de Wet Bibob kan worden toegepast, zoals bijvoorbeeld de verkoop of verhuur van vastgoed aan of van een particulier. De Wet Bibob kan zowel ivoorafgaand als tijdens de overeenkomst worden ingezet, mits dit is bedongen in de overeenkomst.

Het vaststellen van beleid rondom toepassing van de Wet Bibob is niet verplicht. Het is wel aan te raden om duidelijkheid aan de burger te bieden en (de schijn van) willekeur te voorkomen. Bijna alle gemeenten hebben hun beleid rondom toepassing van de Wet Bibob vastgesteld en dit is openbaar.Vrijwel altijd staat hier ook in opgenomen bij welke vastgoedtransacties de gemeenten een Bibob-onderzoek kan of zal doen. Veel gemeenten werken met een drempelbedrag, maar ook dit is niet verplicht. 

Ondersteuning en voorbeelden uit de praktijk

Over deze wet zijn de volgende materialen beschikbaar ter ondersteuning:

• Wat is de wet Bibob? (Justis)

Opkopen kan via onderhandelingen tussen de gemeente en particulieren. Als de gemeente de koper van een pand is, kan op die vastgoedtransactie de Wet Bibob worden toegepast.

De burgemeester kan in het belang van de openbare orde en veiligheid een woning, een niet voor publiek toegankelijk lokaal of bijbehorend erf sluiten bij een ernstige verstoring van de openbare orde. Dit is onder andere het geval bij een openbare ordeverstoring door ernstig geweld of bedreiging daarmee. Dat geldt ook bij een beschieting of explosieven bij een pand en bij een wapenvondst. Veiligheidsoverlast of gezondheidsoverlast is een vereiste voor sluiting. Geluidsoverlast is geen reden.
 
Lees meer over de wet Victoria op de website van het NGB. 

Bevoegd orgaan burgemeester.

Burgemeesters kunnen op basis van artikel 13b Opiumwet – de feitelijke naam van de wet – een maatregel opleggen ten aanzien van woningen, publiek toegankelijke lokalen en daarbij behorende erven waar soft- of harddrugs worden ‘verkocht, afgeleverd of verstrekt dan wel daartoe aanwezig’ zijn. Een pand kan op basis van handel, aanwezigheid (ingrediënten van) drugs, telen of bereiden een maatregel nemen. Overlast is geen vereiste voor sluiting.  

Lees meer over de Opiumwet in de handleiding van het CCV.

Bevoegd orgaan: burgemeester