‘We verhuizen mensen, geen problemen’

Of er nu wordt gesloopt of ‘vernieuwbouwd’ waarbij alleen het casco blijft staan: de zittende bewoner moet verhuizen. En dat vraagt veel. Het is een grote verandering, zeker voor wie al decennia in dezelfde straat woont. Toch biedt juist dat moment kansen. Jikke Vergragt, gebiedsmanager bij Trivire en coördinator gezond en samen leven binnen het Nationaal Programma Dordt West, vertelt: “Het motto dat ontstond was: ‘We verhuizen mensen, maar geen problemen’.’’

‘’We dachten: als we twee jaar voor de verhuizing op huisbezoek gaan, moeten we andere vragen gaan stellen. Niet alleen vragen naar inkomen en gezinssamenstelling, maar ook naar werk, gezondheid en informele relaties en steunstructuren.” Ze vervolgt: “Dat voordeuren bij dit soort nieuws gegarandeerd opengaan, is een enorme kans om met veel bewoners in contact te komen.’’

Dat gevoel van vertrouwdheid ziet ook buurtbewoner Kees, die al tientallen jaren in Oud-Krispijn woont. “Er gebeuren soms heftige dingen”, zegt hij, verwijzend naar een recente politieachtervolging bij een parkje waar veel kinderen stonden. “Maar ik zie ook hoe hard er wordt gewerkt om het beter te maken. Krispijn is echt mijn wijk.”

Nieuwe woning, zelfde buren

De herhuisvestingsprojecten in Dordt West zijn omvangrijk. Alleen al aan de Troelstraweg Oost, Isaac da Costastraat en omgeving en Patersweg/Zuidendijk gaat het om bijna 300 woningen. En in de toekomst zullen meer woningen verbeterd worden. “Voordat we een sloopbesluit nemen, gaan we met mensen aan tafel’’, vertelt Jikke. ‘’We stellen verschillende vragen: over inkomen, werk, opleiding, gezondheid, informele relaties, buurtbinding… ga zo maar door. Die informatie nemen we mee in bijvoorbeeld gesprekken met de vastgoedafdeling over de fasering van het slopen en renoveren.’’

De grootste missie en uitdaging daarbij is het in stand houden van sociale cohesie. “60 tot 70 procent van de bewoners wil graag blijven”, zegt Jikke. ‘’We bieden daarom in sommige projecten een terugkeermogelijkheid aan. We zeggen: ‘je moet niet terug, je mag terug’. Dat alleen al geeft rust. En als er een hoge buurtbinding is, reserveren we voor de start van de herhuisvesting alvast woningen die vrij komen. Zo krijgen mensen de kans een nieuwe woning in dezelfde wijk te vinden.’’

Jeannet van den Oever, coördinator van team Herhuisvesting bij Trivire, vult aan: “Als je wil dat mensen niet alleen opnieuw een woning krijgen maar ook vooruit kunnen gaan, vraagt dat om omdenken en een persoonlijke aanpak.” Jeannet vertelt over een bewoonster van 63 jaar oud die niet wilde verhuizen. “Die bewoonster liep al vroeg in haar leven hersenletsel opgelopen door een geweldsincident. Vaste patronen waren daarom belangrijk voor haar. Ze had geen familie, maar zorgde voor de kinderen van haar bovenburen: een gezin dat recent in Nederland is komen wonen. Ze bracht ze naar school, haalde ze op, en ging met hen naar zwemles en turnen. Beide huishoudens wilden deze situatie graag in stand houden.”

Kracht van alliantiepartners

Het sociaal herhuisvesten van bewoners vraagt om nauwe samenwerking. ‘’Je kunt wel iets vragen aan een bewoner en informatie ophalen, maar dan moet je er vervolgens wel iets aan kunnen doen”, vertelt Jikke. “Daarvoor zijn onze partners in de alliantie onmisbaar. Bijvoorbeeld toekomstmakelaars, de Sociale Dienst Drechtsteden, het wijkteam en het buurtwerk. Onze afspraak is: wij komen bij bewoners binnen en stellen vragen, en jullie springen bij om de nodige hulp te kunnen bieden. Zo werken we aan duurzame groei uit achterstand. Geen ‘quick fixes’ maar echte oplossingen. Het NPDW maakt deze nieuwe manier van (samen)werken mogelijk, via de specifieke uitkering (SPUK) Kansrijke Wijk.”

Van werk ver weg naar werk dichtbij

Eén van de bewoners die haar woning moest verlaten en met wie Melissa via Trivire in contact kwam, was een alleenstaande moeder van twee dochters. Ze werkte jarenlang als schoonmaker. “Ze werkte 10 uur per week en had een forse reistijd. Met twee werkdagen per week had ze een superlaag inkomen: nog geen 10.000 euro per jaar. Ze werkte keihard, maar durfde haar baan niet op te geven voor iets onbekends. Solliciteren in het Nederlands en zichzelf ‘verkopen’ vond ze lastig.”

Melissa vervolgt: “We zien veel mensen die heel hard werken voor heel weinig geld. Ongeveer een vijfde van de mensen die we spreken heeft werk en wil meer of ander werk, maar ook een vijfde is bijvoorbeeld een partner of een jongere die thuis woont en geen eigen inkomen heeft.’’

Toen Melissa hoorde dat een kinderopvang in Dordrecht personeel zocht, vroeg ze of zij mevrouw voor mocht stellen en of ze aan mocht sluiten bij het sollicitatiegesprek. Zowel de vrouw als de werkgever vonden dit erg prettig. “Tijdens het gesprek kon ik vertellen wat voor harde werker ze is. Ze kon zichzelf niet goed verkopen, want niemand had haar ooit verteld wat haar kwaliteiten waren en ze is van zichzelf erg bescheiden. De werkgever was onder de indruk. Ze werkt daar nu met veel plezier, heeft door meer werkdagen een hoger inkomen en meer tijd voor haar dochters.”

Koude woning, warme oplossing

Waar Melissa en haar collega’s zich richten op werken/leren, kijkt Elina van Ham vooral naar ondersteuning, zorg en bestaanszekerheid in brede zin. Ze is sinds kort actief als netwerkregisseur Sociaal Herhuisvesten. Het NPDW financiert die functie. “Ik signaleer tot nu toe heel veel dingen”, vertelt ze. “Taal is vaak een probleem, maar ook zelfredzaamheid en lichamelijke en mentale gezondheid. Ook speelt er veel op financieel gebied. Dat kan allerlei oorzaken hebben. Ik leg daarom verbindingen met de juiste netwerkpartners om de gezondheid, financiële positie en zelf- en samenredzaamheid van bewoners te verbeteren. Daarbij stel ik altijd de vraag: wil de huurder dat ook?”

Ook Jeannet ziet hoe belangrijk het is om de juiste verbindingen te leggen. Ze vertelt over een man die mindervalide is en in een aangepaste woning (MIVA-woning) woont. “Ik ging naar binnen en hield mijn jas aan: het was 10 graden in huis. Hij zei: ‘Ik heb geen geld om de kachel aan te zetten.’'' 

‘’De bewoner had geen aanvullende uitkering aangevraagd, omdat hij ooit was afgewezen. Omdat hij al ruime tijd arbeidsongeschikt was, moest hij de aanvraag opnieuw indienen. Ik heb toen de Sociale Dienst gebeld. Die heeft binnen enkele dagen met terugwerkende kracht de uitkering gestort, zodat hij met kerst in ieder geval zijn kachel kon aanzetten. Gelukkig hebben we een cultuur met elkaar opgebouwd waarin we elkaar kennen en snel weten te vinden.’’

Samen vooruit in Dordt West

De inzet van de toekomstmakelaar laat zien wat de samenwerking concreet oplevert. Sinds de start in 2023 kwamen 166 bewoners in contact met een toekomstmakelaars. 54 van hen vonden werk, en velen kregen begeleiding op het gebied van ontwikkelen, werken en/of hulpverlening. Maar de alliantiepartners van Samen Dordt West kijken verder dan cijfers. “We gaan nu de slag naar nazorg maken”, zegt Jikke. “Blijven volgen hoe het echt met mensen gaat na wat langere tijd. Mensen pas loslaten als het ook echt kan. Ook proberen we vanuit het NPDW de maatschappelijke impact in beeld te brengen die de extra interventies op het leven van herhuisvesters hebben.”

Melissa sluit af: “Wat ik zie, is dat instanties steeds beter beseffen dat ze onderdeel zijn van het geheel. De focus moet liggen op wat de persoon nodig heeft, niét op je functie. Zie elkaar als aanvullend en vier de gezamenlijke successen. Zo wordt Dordt West steeds mooier.’’